Fırkateyn nedir

Fırkateyn (veya Firkate); büyük gemileri destekleyen, nispeten küçük; çeşitli tonajlarda olmakla birlikte genelde 2000 - 4000 tonluk modern savaş gemisidir. Günümüz Batı donanmalarındaki destroyere tekabül eder. Hafif yapılı, hızlı, orta derecede silahlı ve tek başına uzun menzillerde devriye, akın ve irtibat görevlerini yerine getirmek üzere tasarlanmıştır. Nispeten küçük ve hızlı olması sebebiyle, savaşlarda büyük gemilere destek verme veya kısa süreli savaşlara katılma hizmetinde bulunur.

Konvoylara refakat ederek düşman uçak ve denizaltılarına karşı koruma yapan uçaksavar topları, denizaltı savunma silahları taşıyan yüksek manevra kabiliyetine haiz kruvazör ile hücumbot arası savaş gemisi. İngilizler bu gemilere korvet, Amerikalılar ise refakat muhribi derler.

Firkateynlerin donanmadaki görevleri fazladır. Firkateynden hücumbota kadar su üstü gemilerine karşı mücadele eder. Düşman birliklerine malzeme, cephane taşıyan sivil gemilerin yolunu keser. Bir çıkarma harekatında, çıkarma birliklerini destekler. Buna mukabil düşman çıkarma birliklerinin harekatına engel olur. Çıkarma birliklerinin kıyıya çıkarmadan önce harekatını rahatlatmak için kıyı bombardımanı yapar. Firkateynler bütün bunlara ilaveten denizaltı ve uçaklara karşı konvoy harekatına refakat ederek konvoyun salimen hedefe varmasını sağlar. Helikopter ile techiz edilmiş firkateynlerin harekattaki sür’ati daha da fazladır. Bir kısmı mayın dökebilecek özelliklere de sahiptir. Firkateynler yaptıkları işe göre isim alırlar. Mesela, güdümlü füze atabilen firkateynlere, GüdümlüFüze Firkateynleri (DLG,Guidel Missile Frigate) denir. Denizaltı silahları fazla olup denizaltılarla mücadele eden firkateynlere denizaltı mücadele muhribi (DDE-Anti-Sub Marine Destroyer) denir. Refakat görevi ağır basan firkateynlere ise Refakat Muhribi (DE-Destroyer Escort) denir.

Firkateynlerin ağırlığı, 2000 ile 3000 ton arasında değişir. Boyları 100 ile 150 m arasıdır. Makinaları, buhar türbini, dizel, gaz türbini veya bunların karışımı olabilir. Buhar türbinli firkateynlerde, buhar nükleer reaktörden elde ediliyorsa, firkateyn nükleer güçlü firkateyn özelliği kazanmış olur. Bazı firkateynlerde düşük süratlerde dizel veya küçük güçte gaz türbini, yüksek süratlerde ise güçlü türbin kullanılır. Amerikan tipi firkateynlerde, makina gücü 60.000 ile 80.000 BG’e ulaşır. Firkateynlerde silah olarak muhtelif uçaksavar topları, güdümlü füzeler, torpidolar, mayın ve su bombaları bulunur. Osmanlı donanmasında da boyu 25-30 metreyi bulan yelkenli firkateynler mevcuttu. Bunların güverte ve ambarında top bulunurdu. Toplam top miktarı 30 ila 70 civarındaydı. Aralarında imam, aşçı, marangoz da bulunduğu toplam mürettebat sayısı ise 450’yi buluyordu.